Sytuacja kobiet w czasach Buddy Poza blokiem artykułów "Budda jest kobietą" zawartym w niniejszym magazynie (nr 21) polecamy również następujące teksty: » Mądrość kobiet » Kobiety » Miłość, partnerstwo, seks » Tantryczna psychologia seksualności » Wojna w Kraju Dakiń » Zainteresowanie kobiet buddyzmem » Problem kobiety na tle dziejów buddyzmu

W starożytnych Indiach sytuacja kobiet nie była korzystna. Uważano, że stoją w społecznej hierarchii niżej od mężczyzn. Często traktowano je na równi z Sudrami, przedstawicielami najniższej z czterech kast. Ich wolność była bardzo ograniczona. Powszechnie sądzono, że w dzieciństwie kobiety powinny być pod opieką rodziców, w młodości pod opieka mężczyzn, a na starość synowie powinni się nimi opiekować. Dlatego też nie posiadały one jakiejkolwiek wolności. Głównym ich zajęciem było zajmowanie się domem według życzeń mężów.

Nawet kiedy kobieta pełniła rolę żony, jej życie było często nieszczęśliwe. Działo się tak zwłaszcza wtedy, gdy kobieta musiała spełniać obowiązki współ-żony (drugiej żony). Zazdrosne żony (tego samego mężczyzny) często popadały konflikty. Była to dosyć powszechna cecha starożytnego hinduskiego społeczeństwa. Sytuacja wdowy była jeszcze gorsza. Zwykle wdowa nie mogła ponownie wyjść za mąż. Uważano, że powinna popełnić samobójstwo, rzucając się w płomienie trawiące jej martwego małżonka.

Kobiety nie miały wolnej ręki, jeśli chodzi o edukację. Wykształcenie nie było uważane za coś, co może mieć dla nich znaczenie. Także ich wolność religijna była ograniczona. Mając tak ograniczone możliwości, kobiety nie mogły się liczyć w dziedzinie duchowości czy obrzędów religijnych.

Powszechnie uważano kobietę za ciężar dla rodziny, ponieważ to mężczyźni zwykle ponosili odpowiedzialność za opiekowanie się nią. Poza tym, niewiasta nie mogła prowadzić obrzędów religijnych w intencji zmarłych rodziców i, w związku z tym, była mało użyteczna. Właśnie dlatego narodziny dziewczynki postrzegano jako coś niepomyślnego. Rodzice modlili się często, żeby dzieckiem był męski potomek, zarówno aby kontynuować tradycje rodzinne, przejąć nazwisko, jak i wykonywać niezbędne rytuały religijne po ich śmierci. Za przykład tego, jak nieszczęśliwym był ojciec, kiedy rodziła się dziewczynka, może posłużyć historia Pasenadi, króla Kosali. Kiedy król dowiedział się o tym, że jego żona powiła córkę, wybrał się do Buddy. Budda musiał go uspokajać, mówiąc, że dobre córki są równie wspaniałe jak dobrzy synowie.

Buddyzm nie uważa kobiet za istoty gorsze od mężczyzn. Akceptuje biologiczne i fizyczne różnice między płciami i uważa, że kobiety i mężczyźni są tak samo pożyteczni dla społeczeństwa. Sam Budda podkreślał owocną rolę, którą kobieta odgrywa i powinna odgrywać w życiu rodzinnym jako żona i dobra matka. W rodzinie mężczyźni i kobiety są w równej mierze odpowiedzialni za obowiązki i tak samo powinni być oddani życiu rodzinnemu. Mężczyzna powinien postrzegać kobietę jako przyjaciółkę, towarzyszkę i partnerkę W sprawach rodzinnych kobieta powinna zastępować mężczyznę, kiedy ten jest nieobecny lub chory. Oczekiwano nawet od żony, aby była obeznana w sztuce handlu czy robienia interesów. W ten sposób mogła doglądać i kierować sprawami męża podczas jego nieobecności. Pokazuje to, iż w społeczeństwie buddyjskim żona zajmowała taką samą pozycję jak mąż.

Wskazówka, jakiej udzielił Budda Pasenadi, królowi Kosali i oddanemu uczniowi, wyraźnie pokazuje, iż w buddyzmie nie uważa się narodzin córki za powód do zmartwienia. Buddyzm nie ogranicza ani wolności religijnej kobiet, ani ich możliwości edukacyjnych. Budda bez żadnych wątpliwości akceptował fakt, że kobiety, w takim samym stopniu jak mężczyźni, są w stanie zrozumieć Prawdę. Dlatego też pozwalał kobietom wstępować do Zakonu, mimo iż na początku był temu przeciwny i uważał, że może być to przyczyną problemów w Sasanie. Kiedy jednak kobiety dowiodły, iż doskonale radzą sobie w Zakonie, Budda dostrzegł ich talenty i umiejętności, powierzając im odpowiedzialne zadania w Bhikkhuni Sanga. W buddyjskich tekstach można znaleźć przykłady świętych i czcigodnych Bhikkhunis, bardzo uczonych ekspertów w nauczaniu Dharmy. Należą do nich Dhammadinna, Khema i Uppalavanna. Theri-gatha w wielu strofach opisuje oceany radości doświadczane przez Bhikkhunis, kiedy mogły wstąpić do Zakonu i urzeczywistnić Prawdę.