PYTANIE: 2002/086

Tematem mojego projektu dyplomowego jest cmentarz dla czterech religii w Tennessee. Jedną z tych religii jest buddyzm. Poszukuję wszelkich informacji na temat ceremoni pogrzebowych, sposobu pochówku zmarłych itp.

W buddyzmie pochówek zmarłych polega na spopieleniu zwłok, tradycja ta wywodzi się jeszcze z hinduizmu - Budda, który stworzył całkowicie odmienny od hinduizmu system filozoficzno-etyczny nie odrzucał współczesnej jemu kultury i zwyczajów. Podobnie wygląda sytuacja ze współczesnymi buddystami, którzy najczęściej nie przywiązują większej wagi do ceremoniałów pogrzebowych.

Jeden z najbardziej znanych nauczycieli buddyjskich, Duńczyk lama Ole Nydahl powiedział: "Niezmienny aspekt umysłu wykracza poza śmierć i narodziny. Nigdy się nie narodził i nigdy nie będzie mógł umrzeć." Taki jest najwyższy buddyjski pogląd na śmierć. Dla buddysty najważniejszy nie jest pochówek jego doczesnych szczątków ale sam proces umierania, kiedy to ulegają rozpadowi poszczególne składowe psycho-fizyczne osoby. Odpowiednie podejście do tego procesu, pozbawione przywiązania i lęku, stanowi dobrą okazję by urzeczywistnić oświecenie - nirwanę. Mówi o tym jeden z najbardziej znanych na Zachodzie tekstów buddyjskich "Bardo Thodol" tzw. "Tybetańska Księga Umarłych". Po śmierci, w zależności od buddyjskiej tradycji, odprawiane są różne ceremonie w intencji zmarłego, których zadaniem jest pomóc mu w uzyskaniu lepszego odrodzenia, bądź pełnego rozpoznania iluzorycznej natury rzeczywistości.

Sam pomysł stworzenia buddyjskiego cmentarza jest bardzo interesujący, ważne by projekt nawiązując do buddyjskiej tradycji i symboliki, jednocześnie był nowoczesny, funkcjonalny i dostosowany do różnych potrzeb wynikających z różnorodności samego buddyzmu (zróżnicowanie pod tym względem jest porównywalne ze zróżnicowaniem chrześcijaństwa).

W starożytnych Indiach istniały pola kremacyjne, na których spalano ciała zmarłych, tam też rozsypywano prochy. Służyły one nie tylko jako cmentarze ale również miejsca, gdzie buddyjscy jogini prowadzili odosobnienia medytacyjne mające na celu przezwyciężenie przywiązania do nietrwałych zjawisk. Z kolei w Japonii, gdzie pamięć przodków darzy się ogromnym szacunkiem, prochy zmarłych były przechowywane w urnie przez rodzinę, w specjalnie wyznaczonym do tego miejscu w domu.

W Tybecie, gdzie trudno było zdobyć tak dużą ilość drewna, która wystarczyłaby do spalenia zwłok, ciała zmarłych grzebano w ziemi lub wrzucano do rzeki. Jednak najczęściej odprawiano ceremoniał tzw. "podniebnego pochówku". Odpowiednio kwalifikowany lama - mistrz buddyjski, razem z asystentami zabierał zwłoki w odludne górskie miejsce, gdzie przeprowadzał rytuał polegający na ćwiartowaniu ciała i ofiarowaniu go innym istotom. Kawałki ludzkiego mięsa były zjadane przez sępy, które zawsze pojawiały się podczas takiego rytuału. Ten sposób chowania zmarłych wydaje się nam, ludziom wychowanym w kulturze Zachodu, dość makabryczny jednak posiada on głębokie znaczenie symboliczne. Osoba, która decydowała się na taki rodzaj pochówku, manifestowała w ten sposób swój brak przywiązania do spraw doczesnych, jedncześnie ofiarowała innym swoje ciało, które po śmierci nie było jej już do niczego przydatne. Oczywiście w dzisiejszych czasach o wiele stosowniejsze wydaje się przeznaczenie ciała zmarłego na cele medyczne i naukowe.

Obecnie buddyści najczęściej decydują się na to, żeby po śmierci ich ciało zostało spalone - tak więc ważne, żeby w pobliżu cmentarza znajdowało się krematorium. Popioły mogą być przechowywane w urnach umieszczonych w tradycyjnych grobowcach ziemnych bądź w niszach muru (jak ma to miejsce na cmentarzach w Czechach). Jeżeli jest to zgodne z przepisami prawnymi, można je również rozsypywać na specjalnie wydzielonym poletku. W projekcie nekropolii uwzględniłbym również miejsce pod jakąś ważną dla buddystów symboliczną budowlę np. stupę (patrz www.stupa.pl). Teren mógłby być oparty na kształcie tybetańskiej mandali, mur na urny mógłby być ozdobiony płaskorzeźbami z podobizną Buddy, opatrzony inspirującymi cytatatmi buddyjskich nauk... Sądzę, że najlepiej byłoby skonsultować się w tej sprawie bezpośrednio z jakimś buddyjskim nauczycielem w Tennessee.

Więcej szczegółowych informacji na temat buddyjskiego podejścia do śmierci i umierania oraz opis ceremonii pogrzebowych można znaleźć w poniższych tekstach:

Buddyzm wobec śmierci - Ninian Smart
Sądzimy, że życie i śmierć to odrębne zjawiska - Denis Genpo Merzel
Śmierć i odrodzenie - buddyjski pogląd na reinkarnację

oraz po angielsku:

Ceremonies and Funeral Rites for the Dead
Japanese Funeral Customs
The Buddhist Way of Death
What Buddhists Believe - Buddhist Funeral Rites


Do znajdowania materiałów w Internecie polecam wyszukiwarkę www.google.com.

(jw)



Zadaj pytanie: