Książkę "Czarownice i dakinie" można nabyć na stronie Wydawnictwa A

Buddyzm wędruje na Zachód John Myrdhin Reynolds John Myrdhin Reynolds odbył studia z historii religii, antropologii, arabistyki, sanskrytu, języka tybetańskiego oraz buddologii na Uniwersytetach Columbia, Berkeley oraz na Uniwersytecie Waszyngtona w Seattle. Doktoryzował się z filozofii buddyjskiej u profesora Edwarda Conze, znanego na całym świecie uczonego specjalizującego się w buddyjskiej literaturze pradżniaparamity. Reynolds jest autorem kilku wysoce cenionych książek z zakresu buddyzmu. "Czarownice i dakinie. Tantra na Wschodzie i Zachodzie" to wyjątkowa książka. Jej tematem jest bowiem porównanie tantry hinduskiej i buddyjskiej z tymi nurtami duchowości zachodniej, które związane są z aspektem żeńskim, znajdującym na przestrzeni wieków swój wyraz w wielu archaicznych kultach, czarownictwie, a także we współczesnym ruchu wicca. Niezwykła erudycja, szerokość intelektualnych horyzontów Reynoldsa, a także jego zmysł syntezy, sprawia, że lektura "Czarownic i dakiń" stanowi nie tylko fascynującą podróż przez wiele epok i tradycji duchowych, ale może być również ważnym przyczynkiem do zrozumienia fenomenu religii, a nawet źródłem inspiracji dla własnych poszukiwań duchowych.

Gdy buddyzm dotarł na drawidyjskie Południe, zasymilował kult Wielkiej Bogini, który tutaj się dobrze rozwijał. Każda wieś w południowych Indiach miała swoją lokalną formę Bogini, zwaną Amma, ale wszystkie one stanowiły jedynie lokalne aspekty jednej Wielkiej Bogini (...) Doskonałość Mądrości, Pradźniaparamita, została wyraźnie utożsamiona z pierwotną ogólnoindyjską Wielką Boginią. Doskonałość Mądrości uznano w pismach za Matkę Wszystkich Buddów trzech czasów, przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Budda stał się Buddą tylko dzięki Doskonałości Mądrości. W ten sposób Nagardżuna i jego zwolennicy przywrócili i położyli nacisk na żeńską stronę oświećcenia Buddy, którą jest mądrość. Na Zachodzie w tych czasach, w judaizmie mistycznym i gnostycyzmie, Hochmah, czyli Sophia, święta mądrość Boga, została wyniesiona do statusu wiecznej partnerki Boga.

Ale buddyzm równie szybko rozprzestrzeniał się na północny zachód — do Kaszmiru i dalej do dzisiejszego Pakistanu i Afganistanu. Tutaj ludność mówiąca językiem greckim i irańskim w krótkim czasie zaczęła go wyznawać. To właśnie greccy buddyści nadali prawdziwego impetu buddyjskiej sztuce, stwarzając pierwsze przestrzenne wizerunki Buddy, bazując na formie greckiego boga Apolla, z którym utożsamiali Buddę. Ten styl grecko-buddyjskiej sztuki stał się znany jako sztuka Gandhary, ponieważ w tamtych czasach królestwo to było rządzone przez Greków.

W tym samym regionie irańskie pogaństwo zostało szybko zasymilowane przez buddyzm mahajany, a irańskie bóstwa stały się buddami i bodhisattwami w panteonie mahajany. Ahura Mazda (wedyjski Waruna), najwyższy bóg zaratustryzmu stał się Amitabą, Buddą Nieskończonego Światła, który zamieszkuje w niebiańskim raju Sukhawati na Wschodzie. Mitra, irański bóg zbawca, został Maitreją, przyszłym buddą i zbawcą ludzkości. Podobieństwa z chrześcijaństwem są tu oczywiste. Według zaratustriańskiej teologii, przyszły zbawca, zwany Szoszjant narodzi się z dziewicy, gdy nastąpi koniunkcja Jowisza i Saturna i będzie poszukiwany przez trzech mędrców ze Wschodu. Św. Łukasz wykorzystał tę przepowiednię w swojej Ewangelii. Słoneczny i świetlisty symbolizm jest wyraźnie związany z pismami mahajany, powstałymi pod wpływem religii irańskiej.

Istnieje także wyraźny związek buddyzmu mahajany ze wschodniośródziemnomorskim gnostycyzmem. W czasach Chrystusa i jeszcze przez następne dwa stulecia istniała dobrze rozwijająca się kolonia indyjskich buddystów w Aleksandrii w Egipcie. Chrześcijański nauczyciel Klemens z Aleksandrii z II wieku, mówi o współczesnych mu Hindusach żyjących w Aleksandrii, że czczą oni boga Buddę.

W I wieku n.e. neopitagorejski filozof Apolonios z Tyany, podróżował do Indii aby studiować u braminów i buddyjskich nauczycieli. W następnym stuleciu Amonios Sakkas otworzył w Aleksandrii szkołę, w której nauczał nauk platońskich, pozostających pod wpływem filozofii buddyjskiej. Plotyn, założyciel neoplatonizmu, był jego studentem, podobnie jak i Orygenes, chrześcijański filozof, następca Klemensa z Aleksandrii, jako głowa katechumenalnej chrześcijańskiej szkoły w Aleksandrii. Nieco później irański władca Szapur I (241-272 r. n.e.), który pokonał i wziął do niewoli rzymskiego cesarza Waleriana, wspomina, że cała wschodnia 1/3 część jego sasanidzkiego imperium wyznaje buddyzm. Pod rządami Szapura irański mistyk i religijny nauczyciel Mani, założyciel manicheizmu, będącego konkurencją dla chrześcijaństwa, podróżował do Sindh w Indiach, żeby studiować tam u buddystów. Swoją religijną społeczność utworzył, wzorując się częściowo na buddyjskiej sandze, społeczności klasztornej. Tak więc istnieje wiele dowodów buddyjskich kontaktów z Zachodem na początku ery chrześcijańskiej.

W Pakistanie, Afganistanie i w Azji Centralnej buddyzm mahajany został zniszczony przez wojujący islam i imperialistyczny monoteizm z Zachodu, gdy Arabowie najechali imperium Sassanidów w VII wieku. Mnisi zostali zamordowani, księgi spalone, a klasztory całkowicie zniszczone. Ale nawet dziś można wszędzie w Azji Centralnej znaleźć ruiny klasztorów buddyjskich. Także wiele buddyjskich idei przeniknęło do mniej ortodoksyjnych odłamów islamu, takich jak sufizm i izmailizm, co widać na przykładzie pism Bajazyda i Suhrawardiego. Jest także prawdopodobne, że wiele elementów irańskiego buddyzmu przetrwało w odległym Tybecie, wśród przedbuddyjskich Bonpo, którzy kraj Buddy umiejscawiali nie na południu w Indiach, ale na Zachodzie w Tazig w Azji Centralnej. Byłby to dzisiejszy Tadżykistan i Uzbekistan.

W XII wieku buddyzm został zniszczony w północnych Indiach przez siejące zniszczenie armie muzułmańskie, które wymordowały nieuzbrojonych mnichów i zburzyły klasztory. Podobnie jak imperialistyczne chrześcijaństwo, islam nie toleruje istnienia innych religii czy duchowych ścieżek. A buddyzm w tamtych czasach popełnił taktyczny błąd, koncentrując intelektualną elitę w wielkich klasztornych uniwersytetach, które stanowiły łatwy cel dla muzułmańskich najeźdźców. W przeciwieństwie do buddystów, bramińscy kapłani i dżinijscy asceci nie rzucali się w oczy, żyjąc pośród wieśniaków, i w ten sposób zostali przeoczeni przez muzułmańskich fanatyków. Dzięki temu przetrwali w Indiach do dziś, podczas gdy buddyzm całkowicie zniknął ze swojej ojczyzny. Jednakże współcześnie, w XX wieku, nastąpiło odrodzenie buddyzmu w Indiach, szczególnie wśród pozakastowych grup Haridżan. Pewien wpływ na to wywarła obecność wielkiej liczby tybetańskich uchodźców w Indiach.