Usunięcie pomieszania na ścieżce
Longczienpa wraz z wyjaśnieniami i komentarzem J.Ś. Duddzioma Rinpocze
Longczien Ramdziampa (1308-1363), Siakja Pandita i Dzie Tsong Khapa, są zwykle uważani za trzy główne manifestacje Mandziuśri, nauczające w Tybecie Centralnym. W swej młodości, Longczienpa uzyskał nie tylko przekaz Njingma podawany w jego rodzinie, ale studiował też i inne tradycje, podobnie jak wielu wielkich nauczycieli tych czasów. W ten sposób otrzymał oprócz głównego zbioru starych i nowych tłumaczeń tantr, powiązane nauki Sutr Kadampy i Siakjapy. Razem z Trzecim Karmapą, Rangdziung Dordże, studiował pod kierownictwem Rigdzin Kumararadży.
|
(...) Ponadto, istnieją wspólne, specjalne i niezrównane sposoby usuwania pomieszania, kiedy jest się na ścieżce.
Gdy podążamy ścieżką, przyjętą po zwróceniu umysłu ku Dharmie, istotne jest usunięcie wszelkiego pomieszania i potencjalnych źródeł błędów. W przeciwnym wypadku powstanie wiele przeszkód.
Pierwszą z nich jest wielka ścieżka (sutr) Mahajany, którą podążają wspólnie (wszystkie tradycje Mahajany). Na niej doskonalicie Oświeconą Motywację Bodhiczitty (na bazie) - czterech niezmierzoności1. Dodając do nich modlitwy i współczucie, eliminujecie pomieszanie (które mogłoby zahamować wasze postępy) poprzez rozległą pracę (dla innych). Posiadając (Bodhiczttę mającą) naturą Pustości i współczucia, będziecie zdolni do całkowitego wypełnienia własnych celów i celów innych.
Istnieją dwa poziomy Bodhiczitty, względny i najgłębszy. Pierwsza jest motywacją osiągnięcia Oświecenia w celu osiągnięcia zdolności wyzwolenia wszystkich istot a rozwija się ją poprzez współczucie. Ta druga jest urzeczywistnieniem prawdziwej natury rzeczywistości i doskonali się ją poprzez medytację Pustości. Poprzez połączenie tych osiągnięć, którymi są metody i mądrość, urzeczywistnia się stan Buddy i zdolności uwolnienia wszystkich od cierpienia.
W celu usunięcia przemijających splamień z Pustej sfery wszystkich zjawisk, która jest czysta i nieuwarunkowana, gdy jesteście na ścieżkach nagromadzenia, przygotowania, widzenia i medytacji, musicie medytować (praktykę zwaną) "trzydzieści siedem faset" ścieżki do Doskonałości2.
Stan Buddy jest pełnym urzeczywistnieniem waszej natury Buddy, który jest synonimem Pustej sfery wszelkich rzeczy (Dharmadhatu), substratem wszystkiego, nieuwarunkowanej, trwałej natury rzeczywistości. Wasza natura Buddy, jest jednak, zaciemniona przemijającymi zanieczyszczeniami niewiedzy, pomieszania oraz moralnymi i mentalnymi splamieniami itd. Dlatego, aby je oczyścić, musicie przejść przez cztery stadia, na których praktykujecie "trzydzieści siedem faset", które doprowadzają was do osiągnięcia Doskonałości.
(Dodatkowo) musicie w pełni urzeczywistnić czysty, właściwy pogląd szesnastu rodzajów Pustości i wypełnić bezbłędną praktykę sześciu doskonałości. Ponadto (w szczególności w przypadku doskonałości mądrości), musicie zrozumieć brak tożsamości konwencjonalnego " ja" i wszystkich zjawisk. Używając tych metod jako antidotum, oczyszczacie się z moralnych i mentalnych splamień. Jest to doskonała ścieżka Bodhisattwów.
Ścieżka ta może być dalej przedstawiana szczegółowo jak następuje.
Chociaż wszystko istnieje (na konwencjonalnym poziomie) tylko na podobieństwo mirażu, snu i złudnego zjawiska, odrzucacie i przyjmujecie (stosowne praktyki na ścieżce do Oświecenia), pracujecie dla dobra innych, unikacie (niepożytecznych działań) oraz podejmujecie się (pożytecznych). Usuwacie splamienia pożądania, pełnej obaw i gniewu niechęci oraz zamknięcia umysłu, wodą (antidotum na nie, mianowicie medytacją) na brzydotę, miłość i współzależne powstawanie.
Co się tyczy dwóch poziomów prawdy, we względnej czy też praktycznej rzeczywistości wszystkie rzeczy są jak złudzenia lub sny. Jednak, bazując na tym, pracujecie i praktykujecie dla pożytku innych, używając sześciu doskonałości i innych metod wymienionych w pismach Mahajany. Stosujecie bezpośrednie przeciwieństwa waszych splamień, medytując na ich opozycje. Na przykład, aby ostudzić pożądanie, medytujecie na brzydotę i niedoskonałość tego, co pragniecie posiąść. Rozwijacie miłość ku temu czego nienawidzicie i przełamujecie się przez zamknięcie umysłu, poprzez studiowanie zawiłości mechanizmu współza1eżnego powstawania. Z pomocą takich metod możecie, przekroczyć i usunąć pomieszania sp1amień, zaciemniających waszą naturę Buddy, i w ten sposób ścieżka do waszego urzeczywistnienia Oświecenia, stanie się jasna i otwarta.
Ponieważ najgłębszy poziom prawdy jest nienarodzony i czysty, jest pozbawiony takich dualistycznych (rozróżnień) jak samsara i Nirwana. Jest wolny od takich mentalnych wytworów (konwencjonalnego umysłu).
Aby doskonalić najgłębszą Bodhiczittę, musicie zrozumieć, że najgłębsza, trwała natura rzeczywistości nie jest czymś narodzonym z przyczyn i warunków. Jest doskonale czysta i pozbawiona mentalnych wytworów, takich jak podziały na samsarę i Nirwanę, pożyteczne i niepożyteczne, dobre i złe itp.
Kiedy upewniliście się co do znaczenia doskonałości mądrości (pradżniaparamita), którą jest Pustość konwencjonalnego "ja" i wszystkich zjawisk, nie ma więcej skrajności samsary i Nirwany. Takie podziały są złudnym przejawieniem się względnego poziomu prawdy. Z punktu widzenia najgłębszego poziomu, jest tylko Pustość. Połączenie tych dwóch poziomów, jest najwyższym sposobem widzenia.
Takie jest znaczenie dwóch prawd. Ta ścieżka współzależnego powstawania jest przyczynowym pojazdem Mahajany studiów filozoficznych.
Pojawianie się wszystkich rzeczy samsary i Nirwany, ma swoją podstawę w przyczynowym procesie współzależnego powstawania. Przejawienia te są niezaprzeczalne. Są one swobodną grą Pustości, tak jak gra światła, gra zawirowań i fal na wodzie czy też sze1est liści. Wszystkie rzeczy (należące do) względnej rzeczywistości występują w ten sposób. Ponieważ występowaniom zjawisk nie można zaprzeczyć, istnieje względny czyli praktyczny poziom prawdy.
Na najgłębszym poziomie nie istnieją żadne, niezbicie rozpoznawalne obiekty, inne niż jeden smak nieobecności mentalnych wytworów. Najgłębsza rzeczywistość przekracza podziały na podmiot i przedmiot. Jest to podstawowa warstwa, nienarodzony, czysty sposób istnienia zjawisk względnego poziomu. Dlatego te dwa poziomy prawdy są nierozdzielne.
Co się tyczy konstatującego znaczenie Pustości, zarówno Sutrajana jak i podejście Dzogczien oznaczają dokładnie to samo. Te dwa systemy mogą nazywać i dzielić rzeczy w różny sposób, ale bez względu na to w jaki sposób to wyrażają, natura Pustości jest taka sama. Cechą charakterystyczną jest w przyczynowym pojeździe Mahajany to, że gdy doskonalicie umysł, to poprzez filozoficzne studia stajecie się coraz to bardziej wykształceni i w ten sposób coraz bardziej poszerzacie swoje horyzonty. Jest on znany jako "przyczynowy", ponieważ jako ścieżkę praktykujecie w nim przyczyny osiągnięcia stanu Buddy, takie jak sześć doskonałości, "trzydzieści siedem faset" ścieżki do Doskonałości oraz różne etyczne i intelektualne dyscypliny. Stan Buddy wyłania się jako rezultat po skompletowaniu wszystkich tych przyczyn.
_____________________
1 Cztery niezmierzoności to: równość, miłość, współczucie i radość. Są to modlitwy i życzenia, aby wszystkie czujące istoty nie miały uprzedzeń, były szczęśliwe, nie cierpiały i nigdy nie były oddzielone od radości.
2 Pojęcia ścieżek i faset występują zarówno w tradycji Mahajany jak i Hinajany, przynoszą one Doskonałość Wyzwolenia jako Śrawaka lub Pratjekabudda Arhat, ale jeśli praktykujecie z motywacją Mahajany, przynoszą Doskonałość Oświecenia jako Budda.
Ogólnie, na ścieżce gromadzenia, osiągacie uspokojenie umysłu (śamatha, szi ne) i pewne zrozumienie Pustości, wynikające ze słuchania właściwych wyjaśnień. Na ścieżce przygotowania osiągacie wnikliwy wgląd wipaśjana, lhag t'ong) i konceptualne, dedukcyjne zrozumienie Pustości. Wraz z osiągnięciem podczas sesji medytacyjnych niekonceptualnego, nagiego postrzegania Pustości, dochodzicie do ścieżki widzenia i stajecie się Arja czyli Szlachetnym. Jeśli podążacie tymi ścieżkami jako Bodhisattwa z Oświeconą Motywacją Bodhiczitty, jest to również równoznaczne osiągnięciu pierwszego stopnia Bodhisattwy. Na ścieżce medytacji zapoznajecie się z takim nagim postrzeganiem, w celu wyeliminowania przeszkód hamujących świadomość waszej Natury Buddy we wszystkich czasach, i przechodzicie przez drugi stopień Bodhisattwy aż do dziesiątego. Na końcowej ścieżce nie uczenia się więcej, w pełni urzeczywistniacie we wszystkich czasach Pustą sferę wszystkich rzeczy, waszą Naturę Buddy, pierwotną świadomość nierozdzielności Pustości i przejawienia. Jest to osiągnięcie Pełnego Oświecenia Stanu Buddy.
Trzydzieści siedem faset, które powodują to osiągnięcie lub osiągnięcie Arhata Hinajany to: cztery ścisłe kontemplacje, cztery stopnie czystego zaniechania, cztery nogi specjalnych mocy fizycznych, pięć mocy, pięć sił, siedem członów przynoszących Doskonałość i osiem szlachetnych ścieżek Arjów. Pierwsze trzy grupy doskonali się na ścieżce gromadzenia, pięć mocy i sił na ścieżce przygotowania, siedem członów na ścieżce widzenia a osiem szlachetnych ścieżek na ścieżce medytacji.
Cztery ścisłe kontemplacje to: (1) kontemplacja ciała, w celu zrozumienia go jako przykładu Szlachetnej Prawdy o cierpieniu, szczególnie o cierpieniu ciągłości, (2) kontemplacje uczuć, w celu zobaczenia ich jako Szlachetnej Prawdy o przyczynie cierpienia - przyczyną cierpienia jest chwytliwość; szczęście nie jest chwytliwością bycia nieoddzielonym od przyjemności; nieszczęście jest chwytliwością bycia oddzielonym od bólu; a obojętność jest pragnieniem braku zmiany, (3) kontemplacja umysłu, w celu zobaczenia najgłębszej natury jako przykładu Szlachetnej Prawdy o powstrzymaniu cierpienia, i (4) kontemplacja wszystkich rzeczy, w celu zrozumienia co powinno być porzucone, a co przyjęte, innymi słowy, jest to Szlachetna Prawda o ścieżce.
Cztery stopnie zaniechania to ścieżka wzmacniająca porzucanie rzeczy destruktywnych i przyjmowanie konstruktywnych. Są to medytacje: (1) rozwijania konstruktywnych działań i właściwości, kt6rych jeszcze nie rozwinęliście, (2) podkreślenia tych, które już rozwinęliście, (3) zatrzymania dalszego wzrostu rzeczy destruktywnych i (4) powstrzymania się od rozwijania destruktywnych właściwości, których jeszcze nie nabyliście.
Cztery nogi specjalnych mocy fizycznych to stany jednopunktowej koncentracji uzyskanej z uspokojenia umysłu, i mają one na celu uzyskanie zdolności zwielokrotniania i łączenia swojej fizycznej formy, w celu osiągnięcia korzyści dla siebie i dla innych. Nogi te to: (1) intencja zdobycia tak zaawansowanego uspokojenia umysłu (2) entuzjastyczna wytrwałość w dążeniu do tego, (3) kontemplacja metod osiągnięcia tego i (4) rozróżnianie sposobu używania tego. Moce te osiągane są na trzeciej z dziewięciu części ścieżki gromadzenia.
Druga z pięciu ścieżek, ścieżka przygotowania, dzieli się na cztery stopnie: ciepła, szczytu, cierpliwości i najwyższej Dharmy. Pięć mocy przynosi osiągnięcie dwóch pierwszych i przygotowuje was do osiągnięcia dwóch ostatnich ścieżek. Są to stany umysłu ukierunkowane na Cztery Szlachetne Prawdy, pozwalają wam osiągnąć głębsze ich zrozumienie. Pięć mocy to (1) moc zaufania lub wiary w te prawdy, (2) entuzjastyczna wytrwałość dla ich osiągnięcia, (3) pełna ich świadomość, (4) jednopunktowa koncentracja na nich i (5) rozróżniająca świadomość ich poszczególnych aspektów. Pięć sił jest takich samych jak pięć mocy i są one również ukierunkowane na Cztery Szlachetne Prawdy. Są one jednak silniejsze i nie można ich przekroczyć przez przeciwności takie jak: brak zaufania, lenistwo, nieuważność, rozproszenie i zmniejszająca się mądrość. Uzyskane na stopniu cierpliwości, przynoszą osiągnięcie nagiego postrzegania Pustości na ścieżce widzenia.
Siedem członów przynoszących doskonałość osiąga się na trzeciej ścieżce (widzenia). Są one mądrościami Arjów, także ukierunkowanymi na Cztery Szlachetne Prawdy, eliminującymi te złudzenia zaciemniające waszą Naturę Buddy, które porzucane są na tej ścieżce. Są to: (l) czysta uważność (2) rozróżnianie, (3) entuzjastyczna wytrwałość, (4) radość, (5) elastyczność, (6) jednopunktowa koncentracja, (7) zrównoważenie. Ponieważ człony te bazują na nagim postrzeganiu Pustości, widzą one cztery Szlachetne Prawdy bardziej wyraźnie niż przedtem i są zdolne eliminować więcej złudzeń.
Ostatnie złudzenia, które zaciemniają Naturę Buddy, porzuca się na ścieżce medytacji. Eliminuje się je z pomocą ośmiu szlachetnych ścieżek Arjów, czyli: (l) właściwego poglądu, (2) właściwego dążenie, (3) właściwej mowy, (4) właściwego działanie, (5) właściwego sposobu zarobkowania, (6) właściwego wysiłku, (7) właściwej uważności, (8) właściwej jednopunktowej koncentracji; wszystkich skierowanych na cztery Szlachetne Prawdy. Ponieważ doskonałość w tych trzydziestu siedmiu fasetach, praktykowanych z motywacją Bodhisttwy, przynosi Pełne Oświecenie Buddy, zostało to przedstawione w tym określonym porządku, tak jak wyjaśnił to Maitreja w "Abhisamajalamkara".
3 Szesnaście rodzajów Pustości zostało wydzielonych zgodnie z różnymi podstawami przypisywanych Pustości, czyli że różne typy zjawisk pozbawione są prawdziwej egzystencji. Są to Pustości: (1) wewnętrznych zjawisk, (2) zewnętrznych zjawisk, które są jednocześnie zewnętrzne i wewnętrzne, (4) Pustości, (5) wielkości, t.j. wszystkiego w dziesięciu kierunkach, (6) krańcowości, t.j. Nirwany i Szlachetnej Prawdy o wygaśnięciu, (7) uwarunkowanych zjawisk, (8) nieuwarunkowanych zjawisk, (9) tego, co jest poza skrajnościami, t.j. współzależnego powstawania, (10) tego, co jest bez początku i końca, t.j. samsary czyli cyklicznej egzystencji, (11) tego, co nie może być porzucone, t.j. stopni ścieżki Mahajany, (12) natury rzeczy, (13) wszystkiego, (14) definicji, (15) tego, co nie może być obiektywizowane, t.j. przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, (16) tego, co nie jest zjawiskiem, t.j. nieprawdziwej egzystencji wszystkiego. Jednakże, z punktu widzenia Pustości tych szesnaście jest tym samym.
4 Sześć doskonałości to: szczodrość, etyka, cierpliwość, entuzjastyczna gorliwość, medytacyjna koncentracja i rozróżniająca świadomość lub mądrość.
Longczienpa, "Cenny różaniec czterech Dharm", Kraków 1988. Tłumaczył: Tomasz Przewrocki. |